De zee kwam door de brievenbus

Het jongste boek van Selma Noort is duidelijk bedoeld om de herinnering aan een bijzondere gebeurtenis levend te houden op papier. Dat blijkt meteen uit de opdracht: ‘Voor allen die leven met herinneringen aan de watersnoodramp van 1953; en voor Lia Soeting (Liesje), nog altijd trots rechtop.’ Het is niet het eerste kinderboek dat aan de beruchte watersnood in Zeeland gewijd is, denk aan ‘Oosterschelde: Windkracht 10’, de klassieker van Jan Terlouw.

Het verhaal wordt verteld vanuit het standpunt van Liesje, die met haar zus en haar ouders de ramp meemaakt. Het begin van het verhaal sleurt de lezer meteen mee: ‘Mijn vader gooide mij van het dak. Ik kon het niet begrijpen. Wie gooit zijn kind nou weg? Mijn vader. Papa.’ Liesje staat met haar zusje en vader in de dakgoot, terwijl hun hele huis schudt en trilt. Overal kolkt ‘gulzig zwart zeewater’. Selma Noort heeft weinig woorden nodig om heel precies en tegelijk suggestief een sfeer op te roepen. In het tweede hoofdstuk wordt het tempo vertraagd en de tijd teruggedraaid. Liesje vertelt er over haar familie. Ook hier typeert Noort de personages raak: ‘Mama was oma’s dochter, maar ze was modern. Ze liet haar haren krullen bij de kapper. Ze droeg vrolijke jurken en vestjes en ze was gek op lippenstift. Ze stempelde er rode kussen mee op papa’s wangen. Dan grinnikte papa maar een beetje.’ Wanneer de klokken midden in de nacht oorverdovend luiden, begint het echt. Mama maakt Liesje en haar zus wakker. ‘Ik vond het spannend. Midden in de nacht opstaan omdat de zee zou komen! Wat lief van mama dat ze ons riep zodat wij zoiets bijzonders ook konden zien.’ Maar al snel komt het water door de brievenbus en moet het gezin vluchten naar de zolder. Noort beschrijft levensecht de angst van de kinderen en schildert tegelijk in woorden een beeld van de tijd, met kolenkitten, klokken die ‘tinkelen’ en olielampen. Een tijd ook waarin moeders en dochters samen bidden en mensen zich afvragen of de ramp niet een straf van God is.

Het boek eindigt met een sprekend beeld van de verhoudingen in het gezin, dat tegelijk een boodschap van weerbaarheid inhoudt. Daarna volgen nog enkele bladzijden met informatie over de watersnood (vreemd genoeg zonder verwijzingen naar de klimaatverandering en het stijgen van de zeespiegel nu), een nawoord en enkele foto’s.

‘De zee kwam door de brievenbus’ won in 2016 de Thea Beckmanprijs en kreeg een eervolle vermelding in de ‘Vlag en wimpel’-lijst van de Griffeljury (die de Zilveren Griffel uitreikt).