Het parfum van Mata Hari

De Friese auteur Geertje Gort (afkomstig uit Leeuwarden) wijdde een jeugdroman aan een van haar beroemdste streek- en stadsgenoten Margaretha Zelle, beter bekend als Mata Hari. Het verhaal is gesitueerd in het begin van de twintigste eeuw toen de flamboyante Nederlandse danseres furore maakte in Europese nachtclubs. Tijdens de eerste wereldoorlog werd ze verdacht van spionage voor de Duitsers en op 24 juli 1917 werd ze door de krijgsraad te Parijs ter dood veroordeeld en ze eindigde haar leven voor het vuurpeloton. Mata Hari is in het boek geen personage in de echte zin van het woord; we leren haar kennen via haar dochter Louise Jeanne MacLeod die het relaas van haar jeugd doet. Louise Jeanne (of Non zoals ze liever genoemd wordt naar het Maleise woord nonna wat ‘meisje’ betekent) woont bij haar vader Rudolf MacLeod, een oud-militair die vroeger in Nederlands-Indië diende. Toen Rudolf Margreet ontmoette, was ze nog eenvoudig en onbekend Nederlands meisje. Kort na de geboorte van hun eerste kindje Norman John verhuisden ze naar Nederlands-Indië waar Non het levenslicht zag. Rudolf en Margaretha groeiden steeds verder uit elkaar en gingen meer en meer hun eigen gang. Hun relatie bereikte een dieptepunt toen hun zoontje stierf op kleuterleeftijd en het gezin daarna terugkeerde naar Nederland. Toen Non vier was, verliet Rudolf zijn vrouw en nam zijn dochtertje met zich mee. Non vertelt haar verhaal wanneer ze voor onderwijzeres studeert en op kamers woont in Den Haag. Ze zit nog vol herinneringen aan haar moeder en die worden nieuw leven ingeblazen wanneer ze na zes jaren van stilzwijgen een brief ontvangt van haar moeder waarin deze vraagt naar een hernieuwd contact met haar dochter. Non twijfelt over wat ze moet doen, ze wikt en weegt, denkt terug aan het verleden, aan de moeder die haar dochter blijkbaar al die jaren niet hoefde en haar vader die zich steeds zeer bitter uitlaat over zijn vroegere vrouw. Non maakt een turbulente tijd door: ze worstelt niet alleen met de verwarde gevoelens die ze over haar moeder heeft, ze heeft ook moeite met haar autoritaire vader en ze wordt voor het eerst verliefd. Door alles wat ze meemaakt, verwerft ze wel de nodige zelfstandigheid en ze evolueert van een schoolmeisje naar een volwassen jonge vrouw die weet wat ze wil. En zo schaft ze zich op een dag een parfum aan dat haar doet denken aan de geur die haar, intussen reeds overleden moeder altijd droeg. 'Het parfum van Mata Hari' is een kundig gestructureerde en goed gedocumenteerde roman geworden waarin vanuit een onverwachte invalshoek het leven van een beroemde vrouw wordt belicht.