Het midden van de wereld

Uit het aantal trefwoorden valt af te leiden dat dit een ontwikkelingsroman is. Phil en zijn tweelingzus Dianne worden geboren ergens in een ijskoud Zuid-Duitsland. Hun moeder Glass was hoogzwanger gevlucht vanuit Amerika naar haar zus die in Duitsland in een vervallen villa buiten de stad woont. Vanaf hun geboorte zit het leven de tweeling niet echt mee. Bovenop het feit dat ze geen vader hebben, is hun tante enkele dagen voor hun geboorte, tegelijk ook hun aankomst, verongelukt. Een advocate, Tereza, ontfermt zich over de jonge moeder en de kinderen. Zij zal een vriendin voor het leven worden. Tot zover de proloog. In het drie delen tellende boek vertelt de 17-jarige Phil in een verhaal met veel flashbacks, niet alleen hoe hun leven verder ging maar ook hoe hij, niet zonder moeite leerde erkennen en aanvaarden dat hij homo is. Zijn moeder Glass weigert iets te vertellen over hun vader. Phil is echter wanhopig op zoek naar zijn vader. Zijn moeder houdt er wisselende partners op na en de kinderen leren zich niet te hechten als ze denken een vaderfiguur gevonden te hebben. Het ongewone gedrag van Glass en het feite dat ze vreemdelingen zijn, maakt de kinderen tot buitenbeentjes en pestslachtoffers. Op p.51-52 verklaart Tereza het pestgedrag als volgt: "Kinderen zijn als was in handen van de wereld. Open boeken met lege bladzijden die door volwassenen beschreven worden. Wat in de eerste hoofdstukken staat, leer je de rest van je leven niet meer af." Toch wordt veel gecompenseerd door de warmte die Glass aan haar kinderen geeft. "En warmte kregen we 's avonds, als we in dekens gewikkeld samen met Glass in de tochtige kamer met de haard op de versleten bank zaten, dicht tegen elkaar gekropen, met dikke wollen sokken aan onze voeten... Daar schreef Glass in ons: 'Wees sterk en verdedig je. Als iemand je pijn doet, doe je het dubbel terug, of je gaat hem uit de weg, maar laat je nooit voorschrijven hoe je moet leven. Ik hou van jullie zoals jullie zijn." (p.52) Dianne is weerbaarder dan Phil, harder ook. Naarmate ze ouder worden, groeien ze meer uit elkaar. Dank zij Tereza ontdekt Phil de troost en de vluchtweg die literatuur biedt. "Vaak was de vlucht eenvoudig. Het lukte me om dagenlang, soms zelfs wekenlang, de werkelijkheid volledig buiten te sluiten. De avonturen waarin de geleende boeken me meevoerden, konden zoveel van elkaar verschillen als de verhalen uit Duizend-en-een-nacht, maar ze hadden altijd dezelfde uitwerking: ze omgaven me als een beschermende mantel en verborgen me zo voor de kleine mensen, voor de wereld daarbuiten. Daarom hield ik van de bibliotheek. Voor mij was die HET MIDDEN VAN DE WERELD." (p.118) Phil heeft een vriendinnetje Katja, maar ontdekt uiteindelijk dat hij op jongens valt. Zijn relatie met hardloper Nicholas is stormachtig. Nicholas is rijk maar leeft in een koude gezinssituatie. Hij verzamelt spullen en bedenkt er verhalen bij. Op p.269 geeft hij een bruikbaar schema om verhalen te schrijven. Nicholas veracht zijn ouders, de weggooide spullen staan symbool voor die verachting.Uiteindelijk draait zowel de relatie met Nicholas als met Katja op een grote ontgoocheling uit. Glass toont zoals altijd veel begrip. "Wat vind je jezelf waard, Phil?... Van wie hou je meer, van jezelf of van hem?... Nou, zodra je dat weet heb je geen probleem meer....Maak je niet klein omdat je Nicholas niet wilt verliezen." (p.352) Het verhaal maakt tal van zijsprongen waarin situaties, confrontaties, relaties een rol spelen. Maar dit boek is niet al kommer en kwel, humor speelt ook een grote rol, bijvoorbeeld bij de begrafenis van de vader van Tereza. De leraar Händel zorgt dan weer voor discussiestof en filosofische overwegingen. Omdat de vrouwen in Phils nabijheid nogal problemen hebben met mannen (Tereza is lesbisch en Glass wisselt van partner als van schoenen), is het beeld af en toe vertekend. Op p.279 staat een citaat om over na te denken en waarover je kan discussiëren: "Mannen zijn onbruikbaar omdat ze nooit hun kindzijn ontgroeien, omdat ze uit vrees gekwetst te worden en uit een diepe angst voor het leven hun hart al vroeg in kluisters slaan en vanuit die zelfgeschapen kerker hun onzekerheid van generatie op generatie aan hun mannelijke nakomelingen doorgeven. Een onzekerheid die hen zo rusteloos maakt dat ze op de beslissende momenten in het leven van een kind of vrouw toch nooit thuis zijn, maar ergens daarbuiten, in de overtuiging dat ze werelden moeten veroveren." Dit is een heel mooi, meeslepend, ontroerend, soms hard maar vooral ook warm boek over een op zijn minst bewogen jeugd. De epiloog hoefde, wat mij betreft, niet meer. De serie [In Between], wil een brug slaan tussen jeugd- en volwassenenliteratuur. Dit boek is met glans in dat opzet geslaagd.