Hé Aardbewoner!

In dit boek reis je van de binnenkant van de aarde tot boven de dampkring, over zeeën, oceanen, continenten, door weer en wind. Je leest ook over hoe het waarschijnlijk allemaal begon en hoe het mogelijk verder kan gaan. Op het schutblad vooraan staat een wereldkaart en achteraan detailkaarten van Europa, van Nederland en België. Het voorwoord is uitdagend en fris en zet meteen de toon van het hele boek: "Hé aardbewoner! Kijk eens onder je voeten. Wat hebben we daar? Je kunt schudden met je voeten, maar je komt er niet van af ... Olifanten, vrachtauto's, lieveheersbeestjes, oceanen ... ze kleven allemaal aan de aarde. Zwaartekracht noemen we dat." Het boek bestaat uit zes hoofdstukken. In het eerste gaat het over het ontstaan van het heelal met de aarde en de planeten. Dat was een hele klus en het heeft veel tijd gekost. Om duidelijk te maken hoe die ontwikkeling in zijn werk ging, is die overgezet in een dagschema van 24 uur en in een strip. Leuke tekeningen en vergelijkingen maken alles veel toegankelijker. Er zitten ook opdrachten in. In het tweede hoofdstuk 'Op het ritme van het zonnestelsel' krijgt ook de geschiedenis haar aandeel met wetenschappers en ontdekkingsreizigers, die het wereldbeeld voortdurend veranderd hebben. Eén van die mensen is Galilei, die halsstarrig bleef beweren dat de aande rond de zon draaide, tegen de visie van de kerk in. Een merkwaardig weetje hierbij is dat de kerk pas in 1992 officieel toegaf dat Galilei het bij het rechte eind had. Verder in dit hoofdstuk gaat het ook over tijdzones, de kalender, het klimaat, de seizoenen en eb en vloed. De inleidende tekst klinkt zo (p. 38): "Wil je je ouders eens horen stotteren? Vraag ze dan maar of ze je even eb en vloed uit kunnen leggen ..." De auteur doet een poging om het beter te doen maar zo goed brengt ook hij het er niet van af, zelfs niet met twee tekeningen erbij. Ik had althans geen 'haha-ervaring'. Het derde hoofdstuk 'Op een zee van kokende magma' gaat over het binnenste van de aarde en over de gevolgen van leven op een bewegende aardkorst. Ook hier had ik moeite met de inleidende tekst op p. 44 waarin beweerd wordt: "Europa drijft 5 cm per jaar weg van Noord-Amerika ... Tegelijk komt Afrika steeds dichterbij te liggen. Over miljoenen jaren is de Middellandse Zee dicht en ligt New York nog maar 500 km verderop." Hoe kan wegdrijven als uiteindelijk resultaat hebben dichterbij komen? Verderop lees je dat Afrika en Zuid-Amerika ook verder uit elkaar drijven. Draait daardoor het hele Amerikaanse continent zoadat het noorden meer naar Europa zal neigen? Dat laatste wordt echter niet gezegd. Er zitten dus wel hier en daar enkele verwarrende beweringen in het boek. Hoofstuk 4 'In het spoor van het water' gaat o.a. over de kringloop van het water, over erosie en over sporen in het landschap. Hoofdstuk 5 'Onder een dun laagje lucht' behandelt de dampkring met zijn verschillende lagen, de ruimte, de plantengroei van pool tot evenaar, klimaatverandering, het broeikaseffect en een blik op de toekomst. Interessant zijn hier de tips om te overleven bij extreme weersomstandigheden. Het laatste hoofdstuk 'Waar mensen leven' gaat over de wereldbevolking vroeger, nu en in de toekomst en over de evolutie van het wereldbeeld van de mensen. Het gaat ook over plaatsbepaling en over hoe je je kunt oriënteren. Een interessante oefening staat op p. 105: 'Reis rond de wereld in 80 muisklikken'. Met de hulp van Google Maps en Earth View kun je zien op welke plaatsen 15 coördinaten je brengen. Er is ook een uitgebreid register in dit boek. De auteur lijkt me iemand waarvan je graag aardrijkskunde zou krijgen. Hij kan grappig en beeldend moeilijke dingen uitleggen. Alleen moet je zoals altijd kritisch blijven, want zoals hoger vermeld, er zijn hier en daar wat vraagtekens te plaatsen. De illustraties zijn duidelijk en grappig. Een leuk weetjesboek voor thuis en een handig boek voor de klasbibliotheek in de bovenbouw.