De roos uit het beton

Angie Thomas' debuutroman The Hate U Give (2017) over buitensporig politiegeweld tegen een zwarte jongen met de jonge Starr als ooggetuige werd al gauw een klassieker. In tijden van Black Lives Matter was dit het juiste boek op het juiste moment. Ongetwijfeld zal De roos uit het beton, over de jonge jaren van Starrs vader, met The Hate U Give vergeleken worden. Of deze prequel even goed of zelfs beter is, is eigenlijk niet de juiste vraag. Het is vooreerst een ander boek dat op zichzelf staat en zijn eigen verdiensten heeft.

1998. De zeventienjarige Maverick meent naar zijn maatstaven zijn leven in een zwarte achterstandswijk goed op orde te hebben. Als bendelid verdient hij achter de rug van zijn alleenstaande moeder goed geld met de verkoop van drugs, hij heeft veel vrienden en een leuke vriendin. Wanneer hij na een losse scharrel onverwacht vader van een zoon wordt, komt alles op losse schroeven te staan. Hoe kan hij zijn leven opnieuw vorm geven? En welke richting gaat hij daarbij uit, in of uit de bende?
De bende verlaten gaat evenwel bijlange niet zo gemakkelijk als op de achterflap van het boek wordt voorgesteld. Als zoon van een berucht bendelid zit het volgens Maverick "in zijn bloed". Ook de verleiding van het snelle geld en de regels van wraak en bescherming doen hem steeds weer twijfelen. Hij ziet ook weinig alternatief voor een zwarte jongeman ("tuig") zoals hij. Dat hij nauwelijks een idee heeft van een andere buitenwereld is pijnlijk frappant. 

Angie Thomas groeide zelf op in een zwarte achterstandswijk. Ze schetst een ruwe wereld van gebroken gezinnen, diepgeworteld wantrouwen tegenover de politie, chronisch bendegeweld, tienerszwangerschappen – o ja, Maverick wordt snel opnieuw vader. Het is er niet alleen maar kommer en kwel; hij heeft bijvoorbeeld een moeder uit de duizend. Dankzij een onverhoopte mentor begint hij los te komen van bepaalde overtuigingen en kan hij groeien als mens, net als de roos die ook in de moeilijkste omstandigheden kan bloeien. Er is dus hoop, maar het geeft te denken hoe het jongeren vergaat die dit geluk niet hebben. 

Had Angie Thomas tijdens het schrijven van The Hate U Give ook deze prequel gedetailleerd gepland? Het lijkt van niet. Beide boeken haken immers niet helemaal in elkaar, bijvoorbeeld wat de leeftijd van Maverick en zijn definitieve besluit over de bende betreft – maar storend is het niet.

Dit tweeluik is onmiskenbaar van grote maatschappelijke waarde, want de vaststelling dat er in dit soort wijken in twee decennia nauwelijks iets is veranderd, is zonder meer onthutsend.