De eendenkooi

Max begrijpt eerst niet waarom haar vader haar verrast met een weekendje op Terschelling, net nu haar opa op sterven ligt. Maar het verblijf blijkt een zoektocht te worden naar een oorlogsverleden. Deze roman gaat over collaboratie, verraad, de jodenvervolging, waarbij de confrontaties scherpe emoties oproepen van schuld en onschuld, van boete en verzoening. De vader van Max zoekt op Terschelling de oude Wertheim op. Deze leeft eenzaam in een grote eendenkooi, waar hij als kooiker wilde eenden vangt. Het bizarre is dat hij deze niet vangt om te slachten en te verkopen. Neen, hij ringt ze en geeft ze opnieuw de vrijheid. Als schuldvereffening voor zijn daden in de oorlog wil hij 67.330 eenden vangen, ringen en weer de vrijheid geven. Deze symbolische daad houdt verband met de even zovele joden die door zijn toedoen getransporteerd werden naar het concentratiekamp Auschwitz en omkwamen in de gaskamers. Als jood werd hij door de grootvader van Max voor de keuze gesteld: zelf mee op transport ofwel meewerken met de SS om de joden naar de kampen af te voeren. Het bewijs van de collaboratie zit vervat in een brief die Wertheimm bij zich heeft. Max’ vader wordt geconfronteerd met een ernstige gewetenskwestie. Wil hij die beruchte brief wel openmaken? Heeft het zin om zijn vader te confronteren met zijn oorlogsverleden, net nu hij op sterven ligt? Wanneer Max’ vader Wertheim confronteert met zijn verleden krijgt de reeds ernstig zieke Wertheim een beroerte. Hij is er het hart van in dat hij nog maar 67.199 eenden geringd heeft. Max neemt in het geheim de opdracht op zich om de overige eenden te vangen, te ringen en vrij te laten. Haar vader ontdekt dit en samen maken ze de opdracht af. Wanneer ze later Wertheim opzoeken in het ziekenhuis kan hij rustig sterven. Max weet ook de beruchte brief met het oorlogsverleden van haar grootvader ongeopend te verbergen in de eendenkooi. Zo lost Max de tweestrijd op bij haar vader, die worstelt met de erfenis van schuld en collaboratie van diens eigen vader. Welke waarheid zal het zijn? Is het niet beter het verleden te laten rusten voor deze oude stervende man? Het boek heeft een ingewikkeld script waarbij het als lezer moeilijk te volgen is welk hoofdpersonage aan het woord is. De diep dramatische thematiek vergt een zekere maturiteit van de lezer. De eendenkooi en de functie van kooiker worden gedetailleerd toegelicht en dit biedt interessante informatie. Tevens heeft de eendenkooi een symbolische betekenis. Voor Wertheim betekent het geïsoleerde verblijf zijn gevangenis en boetedoening om in het reine te komen met zijn geweten. Deze roman biedt een aangrijpende vertolking van menselijke geschiedenissen in oorlogstijd waarin het willen overleven “ten koste van” een persoonlijk gezicht krijgt. Het boek eindigt met een mooie positieve wending: de verzoenende acties van de jonge generatie symboliseren de hoop op vrede terwijl de oude generatie in rust kan heengaan.