Complottheorieën hebben altijd bestaan. Beweringen zoals dat de aarde plat is, dat de landing op de maan nooit heeft plaatsgevonden, dat corona helemaal niet zo gevaarlijk is en vaccinaties voor autisme zorgen, zijn slechts een paar voorbeelden van samenzweringstheorieën die op het internet te vinden zijn. Doordat ze via sociale media een zeer brede doelgroep bereiken en ook snel gedeeld worden, krijgen die ideeën steeds meer aanhangers.

In dit boek licht Jan Paul Schutten acht bestaande complottheorieën toe. Daarvoor gebruikt hij een stramien dat zich herhaalt. Na een inleiding, waarin hij de lezer al meteen op directe wijze aanspreekt en weet te boeien, verduidelijkt hij het complot. Om een volledig beeld te krijgen situeert hij ze op een tijdslijn. Vervolgens geeft hij de argumenten van de aanhangers die hij laat aansluiten door de weerleggingen die op wetenschap zijn gebaseerd. Om dan te eindigen met een heldere slotbeschouwing.

De schrijfstijl van Schutten is levendig, wekt nieuwsgierigheid en nodigt uit tot meedenken. Je voelt je als lezer aangesproken. Daardoor stel je je ook open voor de handvaten die hij biedt om zelf denkfouten, patronen en toeval te herkennen, wat je eigen kijk en leesgedrag kan beïnvloeden. Schutten benadrukt bovendien dat complotdenkers geen ‘idioten’ zijn, maar dat ze net als iedereen vatbaar zijn voor denkfouten.

De uitgave zelf is eveneens aantrekkelijk. De doordachte opmaak en de verhelderende illustraties van Koen Aelterman zorgen voor een evenwichtige afwisseling tussen tekst en beeld. Toch dreigt het boek in het brede en gevarieerde aanbod van vandaag een wat beperkte lezersgroep te bereiken. Juist daarom zou het bijzonder waardevol zijn om dit boek in te zetten in scholen. Het kan een uitstekende aanleiding vormen om samen te reflecteren en leerlingen te stimuleren in kritisch denken. Een vaardigheid die we in deze wereld meer dan ooit kunnen gebruiken.