Blikvangers

Omslagen, affiches, reclame, tekeningen van Fiep Westendorp

Op 17 december (2016) zal het honderd jaar geleden zijn dat Fiep Westendorp werd geboren. Om dit te vieren zijn er een heel jaar lang feestelijke activiteiten gepland en verschijnen er bij uitgeverij Querido prachtige boeken van de Nederlandse topillustratrice. Tussen al dat moois zit ook een in het oog springende uitgave, met de veelzeggende titel ‘Blikvangers’. Fiep mag dan al twaalf jaar overleden zijn, haar werk blijft springlevend.

De meesten kennen haar vooral van het onafscheidelijke kleuterduo Jip en Janneke, Pluk van de Petteflet, Floddertje. Ze was immers goed bevriend met Annie M.G. Schmidt, de schrijfster van deze kinderverhalen. Toch heeft Fiep Westendorp nog veel meer getekend in haar zestigjarige carrière als illustratrice, maar dat werk is voor het grote publiek onbekend. Dit fraaie boek geeft een chronologisch overzicht van die ‘blikvangers’: boekomslagen, affiches en reclamecampagnes, en er staan vele mooie foto’s in. Het geheel werd opgedeeld in zes decennia, waarin de ontwikkeling van Fieps stijl goed te volgen is. Ook de ontwikkeling van de druktechniek speelt een belangrijke rol en wordt uitgebreid belicht.

Fiep werkte in opdracht om in haar eigen levensonderhoud te voorzien, want ze had een bewuste keuze gemaakt: haar carrière, en niet het leven van een getrouwde vrouw. Dat was in de reclamewereld in de jaren vijftig lang niet evident, want dat was een waar mannenbastion. Maar Fiep was een werker, had bakkenvol talent en een typische tekenstijl, en ze had een charmante en geëmancipeerde persoonlijkheid. De ene opdracht volgde na de andere. In de jaren vijftig en zestig waren dat zowel illustraties voor romans, verhalen en versjes als tekeningen voor reclamecampagnes van grote bedrijven (zoals KLM, de Rijkspostspaarbank, C&A, de PTT), voor brochures en voorlichtingsboeken, het ontwerpen van onder andere gordijnen. In de jaren zeventig kreeg Fiep van de makers van het kindertijdschrift Bobo het verzoek om de succesrijke verhalen van Jip en Janneke in kleur te tekenen. Na enige aarzeling heeft Fiep dit dan ook gedaan, maar Jip en Janneke bleven zwart-witsilhouetten, en zijn dat vandaag nog steeds. Fiep bleef tot in 1992 omslagen van themanummers van Bobo maken. In datzelfde jaar ging de winkelketen Hema Jip en Janneke-illustraties gebruiken, en dat gaf Fiep meer financiële zekerheid voor haar oude dag.

Dit boek werd samengesteld door Gioia Smid, de ‘schatbewaarster’ van het werk van Fiep. Het geeft een boeiend en nieuw beeld van het omvangrijk oeuvre van de veelzijdige tekenares die Fiep Westendorp was. Het was trouwens een onmogelijke taak om in dit boek alle omslagen en affiches op te nemen die Fiep ooit gemaakt heeft, er zijn er immers nog veel meer. Daarom kan je een totaaloverzicht vinden op www.fiepwestendorp.nl/fiepamsterdam/oeuvre.