Zwarte Zwaan

Deze (jeugd)thriller is schitterend opgebouwd in drie delen: Voor, Tijdens en Na. Hij is goed geschreven, alleen deel twee 'Tijdens' staat volledig in de jij-vorm terwijl Rifka over zichzelf praat. Dat kan verwarrend zijn. Maar geven deze kwaliteiten carte blanche aan de auteur om eender wat te schrijven? Op dit punt heb ik het bijzonder moeilijk met dit boek. Het verhaal is zo gemeen, zo hard, zo doortrapt, zo meedogenloos (zoals Rifka over zichzelf zegt), zo gruwelijk en heel geraffineerd. Nergens vind je een spoor van enige relativerende humor. Ik gruwde er soms van. Bovendien is het amper te geloven dat de hoofdpersonen nauwelijks twaalf jaar zijn. Enkele voorbeelden van de woordenschat van Rifka: "truttenkoppen", "piemelpikkies", "die bitch met jouw fokking vriendje". Rifka vindt zichzelf vindingrijk: ze belt de kindertelefoon om te zeggen dat ze zwanger is, ze tongzoent en weet perfect hoe het moet, ze steelt en beveelt Duveke om dat voor haar te doen, ze rookt, liegt, pest ... Ik zou het boek zeker niet aan kinderen van twaalf geven en zelfs voor pubers heb ik mijn reserves. Ik vrees voor copycatgedrag; jongeren krijgen trouwens meer dan voldoende porties geweld over zich heen via de media.
Waarover gaat het? Rifka en Duveke zijn bijna twaalf en zitten in het zesde leerjaar bij een meester die nogal alternatief is en niet doorheeft welk spel Rifka speelt. Deze Rifka is zeer verstandig, enig kind van begoede ouders die zich weinig inlaten met hun dochter. Zij is de baas van de klas en heeft Duveke uitgekozen tot haar slaafje, wat zij vriendin-zijn noemt. Duveke is de jongste van twee kinderen uit een warm gezin. Haar oudere broer Ollie (vijftien jaar) is dol op haar. Duveke is verlegen en ze is bang en totaal afhankelijk van Rifka. In de klas zit ook een terminaal zieke jongen. Rifka ontziet ook hem niet, ze mist elke vorm van empathie. De jongen overlijdt en de hele klas gaat naar de begrafenis. Ongeveer in die periode vertelt de meester in de geschiedenisles (?) over de ontvoering van Freddy Heineken. De combinatie van die twee feiten brengt Rifka op het idee om haar eigen ontvoering en begrafenis te organiseren met muziek en al. Duveke moet alle klusjes bij de voorbereiding doen en krijgt absoluut spreekverbod. Rifka is verliefd op de broer van Duveke en probeert hem te verleiden, maar Ollie heeft al een vriendinnetje. Rifka forceert een tongzoen. Duveke moet met uitgeknipte letters mee aan de ontvoeringsbrief werken en de brieven in de stad gaan posten op twee verschillende plaatsen. Bovendien moet ze kampeerspullen kopen met geld dat ze van haar broer gestolen heeft en als ze te kort komt, moet ze stelen. Duveke wordt steeds banger. Als ze in de stad de moeder van het overleden klasgenootje ontmoet, blokkeert ze en post ze de brieven niet. Duveke brengt een oude trui van Ollie naar Rifka's schuilplaats. Op een morgen verschijnt Rifka niet op school en haar fiets wordt teruggevonden. Ze geniet als ze van op afstand de daaropvolgende zoekactie gadeslaat. Om alles beter te kunnen zien kruipt ze in een boom waarin ze haar naam en die van Ollie met een hartje gekerfd heeft. 'Toevallig' komt Ollie met zijn vriendinnetje net onder die boom zoenen. Rifka is laaiend. Vanaf dan escaleert de hele zaak. Rifka verhuist naar een verlaten villa; ze beveelt Duveke met een 'geleende' gsm om 's nachts bevoorrading te brengen. De tweede nacht lijkt Rifka wel waanzinnig. Bij een moegetergde Duveke slaan de stoppen door. Sindsdien praat Duveke niet meer en Ollie komt in heel slechte papieren te zitten (hartje op boomstam, trui) ... Via krantenberichten kom je te weten hoe het daarna verder gaat.