Despereaux
OF HET VERHAAL VAN EEN MUIS, EEN PRINSES, EEN SCHOTELTJE SOEP EN EEN KLOSJE GAREN
Dit grappige, lekker dikke boek is geschikt om zelf te lezen voor kinderen vanaf het vierde leerjaar. Voorlezen kan uiteraard al vroeger. Het bestaat uit vier boeken waarin we het muisje Despereaux volgen vanaf zijn geboorte doorheen soms enge en soms grappige avonturen; vanaf boek twee maken we kennis met zijn opponenten. Elk boek bestaat uit korte hoofdstukken, wat de leesdrempel verlaagt. Despereaux overleefde als enige van de laatste worp van zijn moeder. Zijn naam betekent teleurstelling. Despereaux heeft te grote oren en wekt weinig verwachtingen bij zijn ouders. Maar Despereaux is nieuwsgierig en argeloos. Hij weigert de begane paden van zijn familie te betreden. En …wie zich niet aanpast, wacht een bijzonder lot. Dat is wat met Despereaux gebeurt. Despereaux ontdekt dat een boek niet om te eten is maar dat het een verhaal bevat. Hij ontdekt dat hij kan lezen: “Despereaux tuurde naar het boek onder zich. Toen gebeurde er iets wonderlijks. De vormen op de bladzijden, die kronkeldingetjes zoals Merlot ze noemde, werden letters, en die letters gingen in rijtjes staan en werden woorden en die woorden werden een prachtig, verrukkelijk zinnetje: Er was eens….” Hij wordt nog meer een buitenbeentje als hij betoverd door de muziek in de kamer van prinses Erwt belandt. En het kan nog erger als Despereaux verliefd wordt op de prinses en die liefde beantwoord ziet. De muizengemeenschap staat in rep en roer, Despereaux wordt voor de muizenrechtbank gedaagd. Het verdict luidt: Despereaux is zwaar gestoord en moet naar de rattenkelder. Met een klosje rood garen wordt hij vastgebonden. De laatste wil van Despereaux is de prinses nog eenmaal te mogen spreken, maar de muizen, waaronder zijn broer, kennen geen genade. In de kelder ontmoet hij de oude gevangenbewaarder Gregor. En dan begint het tweede boek: ‘Chiaroscuro’. In het tweede boek gaat het over de ratten aan wie Despereaux overgeleverd is. Chiascuro, beter bekend als Roscuro, betekent licht en donker. Zoals Despereaux gefascineerd is door verhalen, zo is Roscuro dat door het licht, terwijl ratten helemaal niet van licht houden. Twee buitenbeentjes in één donkere kerker! In de kerker zit ook een veedief die zijn eigen dochtertje (die later in het verhaal opduikt) geruild heeft voor een rood dekentje. Ook Roscuro komt in de zalen van het paleis terecht en is er ongewild de oorzaak van dat de koningin sterft. De rat valt namelijk in haar soepkom. Vanaf dat moment is soep verboden in het koninkrijk. Er is één verschil tussen de muis en de rat: de muis is verliefd op de prinses, de rat wil zich wreken op de prinses. Met de ingezamelde soepkommen verschijnt ook het meisje Zeugje Modder (rode dekentje) in het paleis. Het derde boek vertelt het verhaal van Zeugje Modder. Elk verhaal gaat terug in de tijd en wordt een puzzelstukje om het hele verhaal te vertellen. Het was Zeugje die door haar vader verkocht werd voor een handvol sigaretten, een rood tafelkleed en een kip, aan een bruut die haar zo veel sloeg dat ze er doof van werd. Op p. 91 wordt grappig en duidelijk uitgelegd wat een vicieuze cirkel is: “Hoe minder Zeug hoorde, hoe minder ze snapte. En hoe minder ze snapte, hoe meer ze fout deed, en hoe meer ze fout deed, hoe meer oorvijgen ze kreeg, en hoe meer oorvijgen ze kreeg, hoe minder ze hoorde. Dat noem je een vicieuze cirkel.” Zeugje ziet de prinses en ook zij is er meteen door betoverd, dat heeft ze gemeen met Despereaux en Roscuro. Omdat in het in het koninkrijk Dor verboden is een ander mens te bezitten neemt de soldaat met de soepkom ook Zeugje in beslag. Zo komt ze in het paleis als dienstmeisje. Omdat ze voor weinig anders deugt, wordt ze naar de kerker gestuurd met eten voor de gevangenen. De geluiden in de kelder worden mooi beschreven. Roscuro ziet in Zeug een bondgenoot om de prinses te ontvoeren en Despereaux gebruikt haar dienblad als springplank om bij de prinses te geraken. Het vierde boek ‘Terug naar het licht’ brengt de verschillende hoofdrolspelers bij elkaar. Even dreigt Roscuro zijn duivels plan te kunnen uitvoeren en de prinses te ontvoeren. Despereaux is zijn staart kwijt en slaapt uitgeput door alles heen. Iedereen is in paniek om de verdwenen prinses. Despereaux maakt zijn afwezigheid goed en gaat de koning opzoeken. Tussendoor komt hij in een muizenvergadering terecht en merkt tot zijn voldoening dat zijn vader spijt heeft. Er wordt heel wat afgehuild, niet alleen Despereaux’ vader, ook de koning huilt om zijn dochter. Despereaux overtuigt de koning ervan om in het doolhof van de kerker te zoeken, de rode draad helpt tegen verdwalen. Op p. 150 wordt snedig verwoord wat een queeste is: “Het gaat erom dat je het gevoel hebt dat je iets moet doen, dat je een onmogelijke taak hebt te verrichten.” Even dreigt Roscuro roet in het eten te gooien. Maar Despereaux neemt een risico en zijn allesoverheersende liefde wordt beloond. Ook Zeugje en de prinses komen op dezelfde golflengte want ze hebben allebei dezelfde wens: ze willen hun moeder terug. Uiteindelijk blijkt goedheid het sterkste wapen tegen slechtheid. Roscuro toont berouw. Soep bezegelt een happy end. Dit is een humoristisch en symbolisch verhaal. Het enige minpunt is dat de auteur de lezers iets te vaak direct aanspreekt. De zwart- witillustraties van Philip Hopman passen perfect bij het verhaal. Een aanwinst voor de doelgroep van +9.