De jongen in het Achterhuis

Het indrukwekkende en ontroerende verhaal van Peter van Pels

Hoe beleefde Peter van Pels zijn gedwongen verblijf in het Achterhuis? Deze hypothetische vraag vormt het uitgangspunt van deze roman, gebaseerd op historische feiten. De inleiding is zeurderig met veel herhalingen. Dan volgt een gedicht van Primo Levi en dat is mooi. Daarna begint het eigenlijke verhaal bij het einde: het kamp Mauthausen, waar Peter stierf in mei 1945. Het boek begint zoals een echt dagboek op 13 juni 1942. De zestienjarige Peter, die verliefd is op Liese, wil eigenlijk niet onderduiken. In het begin heeft hij geen sympathie voor Anne. Hij vindt haar luidruchtig en vol van zichzelf. In deel 1 gaat het over zijn verblijf in het Achterhuis. De dagboekfragmenten worden regelmatig onderbroken door bedenkingen en gebeurtenissen vanuit het kamp waar Peter aan zijn zogenaamd dagboek schrijft. Als puber observeert en beoordeelt hij het gedrag van volwassenen. De dagboekfragmenten tonen hoe moeilijk het is om zolang in zo'n kleine ruimte met vreemde mensen opgesloten te zitten. Los van de normale groeiproblemen van pubers is dat een zwaar probleem. Het duurt een hele tijd eer Peter en Anne naar elkaar toegroeien. Doordat ze lotgenoten zijn, gaan ze hun vragen en angst delen, ze vinden troost bij elkaar en er groeit iets wat op verliefdheid gaat lijken. Stilaan wordt het duidelijk dat iemand hen in de gaten houdt en dat ze niet meer veilig zijn in het Achterhuis. Maar geruchten over de landing van de geallieerden doen hen hopen op bevrijding. Maar op 8 augustus 1944 slaat het noodlot toe. De onderduikers worden opgepakt met het gekende gevolg. In deel 2 is Peter in het kamp Mauthausen opgenomen in de ziekenboeg. Hij reconstrueert wat er sinds hun deportatie gebeurd is. Het zijn flarden herinneringen met wisselend vertelperpectief, moeilijker om te lezen maar wel het meest aangrijpende deel van het boek. In een epiloog worden de feiten op een rij gezet en is er een verantwoording. In deze roman staat Peter symbool voor wat er met de joden gebeurde. Al is het uitgangspunt best origineel toch vertelt dit boek niets nieuws. Het klinkt aanvankelijk zeurderig maar wordt gaandeweg beter. Opgroeien en puberen in uitzonderlijke en wrede omstandigheden is de rode draad. De Anne Frank uit het dagboek verschilt toch wel van de Anne gekend door de mensen die met haar samenleefden. Een waardevol boek om aan de lijst met holocaustboeken toe te voegen.