Bajaar

Bajaar werd genoemd naar zijn beroemde soortgenoot Ros Beiaard die de vier heemskinderen droeg, maar Bajaar hoort thuis in een ander tijdperk. Zijn berijders zijn zes zusjes die in hem een toverpaard zien met grote vleugels waarmee hij met ruiters en al door de lucht kan zweven. Het is een beetje jammer dat de achterflap van het boek al verraadt dat het verhaal handelt over de periode na de tweede wereldoorlog, waarin Julia samen met haar vijf zusjes en haar grootmoeder (Momo) als vluchtelingen in een huisje in Nederland zijn terecht gekomen. Terwijl ze wachten op hun vermiste vader proberen ze de draad van hun leven opnieuw op te nemen, maar dat blijkt niet zo eenvoudig te verlopen. De spanning in deze roman bestaat er precies uit te achterhalen wat er aan de hand is met dit ontwrichte gezin en de geheimen worden maar met mondjesmaat prijsgegeven. Aan het woord is Julia, die het heeft over haar dagelijkse leven met haar zusjes, met  Momo en natuurlijk ook met Bajaar. Veel gebeurt er niet in deze roman, maar tussen de regels door komt de gevoelswereld van de personages meesterlijk tot leven. Martha Heesen is een groot vertelkunstenaar. Dat komt vooral tot uiting in de manier waarop  ze geleidelijk aan duidelijk maakt waarom de kinderen alleen door hun oma worden opgevoed, hoe het komt dat Momo’s ogen zo "hard en fel staan" (p. 11) en ze steeds dezelfde strakke glimlach toont, op wie ze nu precies tevergeefs wachten en hoe elk van hen probeert op haar eigen manier dat grote gemis te verwerken. Van grote stijlbeheersing getuigt ook de wijze waarop het verleden vorm krijgt via de verhalen die Julia aan haar zusjes vertelt. Vooral de verhalen over Marie wil iedereen steeds maar opnieuw horen: over hoe de kleine Marie met haar vader en het grote paard Pol meeging om garnalen te vissen, of over hoe Marie verliefd werd op de schoolmeester. Het duurt even voor de lezer achterhaalt dat Marie eigenlijk Momo is. Vroeger vertelde Momo vaak over Marie, nu vertelt ze niets meer, maar al haar verhalen zitten in Julia’s hoofd … Voor lezers vanaf dertien jaar met voldoende leeservaring is deze roman ware literaire fijnproeverij.